Afbeelding van de aflaatakte van 1335. Klik op de afbeelding voor een leesbare weergave in kleur.

Aflaatakte 1335

In het landsarchief van Nordrhein-Westfalen bevindt zich een oorkonde, gedateerd te Avignon op 11 januari 1335, enkele dagen na de installatie van paus Benedictus XII (Abtei Burtscheid, Nr. 37). De oorkonde is op perkament vastgelegd ter grootte van 76 cm bij 57 cm. Zij staat op naam van één aartsbisschop en veertien bisschoppen en was voorzien van hun zegels, waarvan er nog maar enkele fragmentarisch bewaard zijn. De bisschoppen wilden daarmee het klooster van de Cisterciënzer nonnen in Burtscheid bij Aken in de belangstelling van de gelovigen aanbevelen. Daartoe verstrekten zij een aflaat aan ieder die het klooster bezocht op een zon- of feestdag of bij een kerkdienst op een andere dag, etc., of er giften aan spendeerde, of ... bad voor het zielenheil van Gerhard Chorus, zijn vrouw Katerina, hun kinderen en bloedverwanten (dat laatste hoefde dan nog niet eens in het klooster te gebeuren). Gerhard en Katerina staan ook prominent afgebeeld op het document, met de vermelding “Dominus Gerardus Chorus” en “Domina Katerina”.

Aannemelijk is dan ook, dat zij in de aflaatakte zijn opgenomen vanwege een aanzienlijke geldelijke gift of bestuurlijke weldaad voor het klooster in Burtscheid.
Het ging om een aflaat van veertig dagen, dat wil zeggen dat de straftijd die de ziel van degene die voor Gerhard c.s. bad (of een van de andere genoemde goede werken verrichtte), na zijn aardse leven in het vagevuur had door te brengen, met veertig dagen werd bekort. Een bisschop kon destijds op deze manier een aflaat van maximaal 100, een aartsbisschop 200 en een kardinaal 300 dagen verlenen; verlening van de “volle aflaat” was voorbehouden aan de paus. Dat de vijftien (aarts)bisschoppen die de onderhavige aflaat ten gunste van het klooster verleenden, enige band met Aken of Burtscheid hadden, lijkt niet waarschijnlijk. Medeondertekenaars waren in ieder geval niet de bisschop van Luik en de aartsbisschop van Keulen, tot wier diocesen respectievelijk Aken en Burtscheid destijds behoorden.

De oorkonde luidt in laatmiddeleeuws Latijn en is geschreven in een handschrift dat zich thans nog maar lastig laat lezen. Het toeval wil echter dat we in de huidige Nederlandse tak van de familie Chorus iemand hebben met ervaring in de lectuur van middeleeuwse Latijnse teksten in de persoon van mr. J.M.J. (Jeroen) Chorus. Hij heeft het handschrift afgeschreven en een actuele vertaling vervaardigd. Daarbij kon hij steunen op het enige eerder gedrukte afschrift van de Latijnse tekst van de oorkonde van de hand van de Akense historicus Christian Quix (1773-1844), dat echter een aantal onvolkomenheden bleek te bevatten (Urkunde 128 in: Chr. Quix, Geschichte der ehemaligen Reichs-Abtei Burtscheid, Aachen, 1834).

Hier vindt u de originele tekst in het Latijn, en hier vindt u de vertaling. U kunt tekst en vertaling ook downloaden (pdf).